Jak być kreatywnym liderem – część 1

Jutro, czyli 4 marca 2022 roku, obchodziłby swoje 72 urodziny. O kim mowa? O Sir Kenie Robinsonie, brytyjskim naukowcu i pisarzu, który specjalizował się w tematach związanych z kreatywnością i innowacyjnością.

Jeśli nie kojarzysz książek Kena (m.in.: „Oblicza umysłu. Ucząc się kreatywności”, czy „Uchwycić Żywioł. O tym, jak znalezienie pasji zmienia wszystko”) możesz go znać z jego kultowego (i zarazem jednego z kilku) wystąpienia na konferencji TED, gdzie opowiadał, jak szkoły stopniowo zabijają wrodzoną kreatywność każdego ucznia (obecnie ma ono ponad 70 mln wyświetleń – jeśli jeszcze nie widziałaś_eś, to zdecydowanie polecam – umieszczam nagranie na końcu artykułu).

W swoich pracach Ken wiele uwagi poświęcał warunkom, jakie muszą być spełnione by kreatywność mogła rozkwitać (indywidualna, jak i zespołowa). Korzystając z okazji, jaką jest kolejna rocznica jego urodzin, pomyślałem, że warto odświeżyć 9 zasad, które sformułował jako „zadania i zasady kreatywnego przywództwa”. (Zrobił to w książce „Oblicza umysłu”). Przedstawię je w serii trzech artykułów – dzisiaj czytasz pierwszy z nich.

Trzy obszary kreatywnego przywództwa

Zadania/zasady te występują w jego ujęciu w trzech obszarach:

• personalnym (rozwijanie indywidualnej kreatywności każdego członka zespołu);
• grupowym (tworzenie takich warunków pracy zespołowej, które sprzyjają twórczej współpracy i powstawaniu dynamicznych, kreatywnych zespołów);
• kulturowym (budowanie kultury innowacji w całej organizacji).

W dzisiejszym wpisie przybliżę Ci 3 zasady o charakterze personalnym.

Zasada 1: Każdy posiada potencjał kreatywny

To zasada, którą można wyrazić w formie swoistego memento – „Pamiętaj! Każdy w organizacji (niezależnie od stanowiska, niezależnie od tego czy jest projektantem, czy księgowym) ma potencjał kreatywny”.

Robinson przekonuje, że rolą lidera jest zidentyfikować ten potencjał i zapewnić mu przestrzeń do funkcjonowania – “Świadome zaangażowanie całego personelu w kreatywne życie organizacji może przynieść ogromne korzyści, a nieświadome ich pominięcie – kosztowne konsekwencje. (…) Bycie kreatywnym liderem wymaga zapewnienia, że wszyscy członkowie organizacji wykorzystują swoje mocne strony i czują, że ich wkład jest ceniony w ramach ogólnej działalności.”

Zasada 2: Innowacja jest dzieckiem wyobraźni

Robinson twierdzi, że karmienie wyobraźni jest istotnym elementem budowania kultury innowacji. Wyjaśniając tę zasadę, przywołuje on słowa irlandzkiego artysty Petera Richardsa.

Kreatywna organizacja jest miejscem, które, po pierwsze, daje ludziom szansę podejmowania ryzyka. Po drugie, umożliwia ludziom odkrywanie i rozwijanie ich wrodzonej inteligencji. Po trzecie, w którym nie ma „głupich” pytań ani „właściwych” odpowiedzi, a po czwarte, w którym ceni się swobodę, żywotność, dynamikę i żarty.

Jest jednak i mały haczyk. Jak pokazują badania, praca w zespołach różnorodnych owszem prowadzi do lepszych efektów pod kątem kreatywności, oryginalności i innowacyjności niż działanie w zespołach jednorodnych. Ale jednocześnie zadowolenie z pracy w takich teamach jest niższe.

Zasada 3: Wszyscy możemy nauczyć się wspierać potencjał kreatywny

Robinson wskazuje tutaj, że istnieją dobrze znane techniki i procedury, które można zastosować by podnieść swój potencjał  kreatywny. Przywołuje burzę mózgów (czytaj też: Jak nie zabić burzy mózgów?), wspomina o myśleniu analogiami. Zwraca uwagę, że rozwój osobisty w zakresie ogólnych umiejętności kreatywnego myślenia (w tym umiejętności pracy w twórczych zespołach) jest istotną cechą kreatywnych organizacji. Podkreśla jednak, że rozbudzanie indywidualnej kreatywności nie wystarczy, by zbudować twórczą organizację.

Wszystkie aspekty związane z, opisywanym tu, obszarem personalnym, nie będą mogły rozkwitnąć, jeśli nie zadba się o aspekty grupowy i kulturowy. Jak wskazuje Robinson, firmy mogą wygrać rynkową bitwę o najlepsze twórcze talenty, ale póki nie zapewnią im warunków do kreatywnego rozwoju (obejmującego m.in. możliwość realnego wykorzystywania twórczego potencjału), nie wygrają „wojny” o najlepszych pracowników.

***

Druga część artykułu, w którym opisuję aspekt grupowy znajdziesz tutaj: Jak być kreatywnym liderem – część 2.

Łukasz Maźnica – ekonomista, trener Design Thinking, badacz doświadczeń użytkowników z 5-letnim doświadczeniem w badaniach jakościowych i ilościowych.